Diz Protezi Ameliyatı Kimler İçin Uygundur?

Diz Protezi Ameliyatı Kimler İçin Uygundur?

Diz eklemi, vücudun en karmaşık ve en çok yük taşıyan eklemlerinden biridir. Yaşla birlikte ya da travma ve hastalıklar nedeniyle bu eklemde ciddi bozulmalar meydana gelebilir. Ağrı, hareket kısıtlılığı ve yaşam kalitesinde düşüşle sonuçlanan bu durumlarda, diz protezi ameliyatı etkili ve kalıcı bir çözüm olabilir. Ancak herkes diz protezi için uygun bir aday değildir. Prof. Dr. Çetin Işık, bu cerrahi müdahalenin doğru hasta seçimiyle başarıya ulaştığını belirtmektedir. Peki, diz protezi ameliyatı kimlere uygulanabilir, kimlere uygulanmaz? 

Diz Protezi Nedir ve Neden Uygulanır?

Diz protezi ameliyatı, diz ekleminin hasar gören yüzeylerinin, biyouyumlu metal ve plastik bileşenlerle değiştirilmesidir. Bu işlem, diz ekleminin ağrısız bir şekilde çalışmasını ve hastanın yeniden aktif yaşantısına dönmesini sağlar. Prof. Dr. Çetin Işık, diz protezinin, diğer tedavi yöntemleri etkisiz kaldığında ve ağrılar yaşamı zorlaştırdığında gündeme gelen bir çözüm olduğunu ifade etmektedir.

Diz Protezi Ameliyatı İçin Uygun Adaylar Kimlerdir?

Diz protezi ameliyatı, belirli sağlık koşulları taşıyan bireylerde büyük başarı sağlar. İşte bu cerrahiden fayda görebilecek hasta grupları:

İleri Düzey Osteoartrit (Kireçlenme) Hastaları

Osteoartrit, yaşlanma ve uzun yıllar boyunca eklemlere binen yük sonucunda diz kıkırdağının yıpranmasıyla ortaya çıkar.

• Dizde hareketle artan şiddetli ağrı
• Sertlik ve hareket kısıtlılığı
• Merdiven inip çıkmada, yürümede zorluk

gibi belirtiler ortaya çıkar. Prof. Dr. Çetin Işık, osteoartritin erken dönemlerinde ilaç, fizik tedavi ve enjeksiyonlarla hastaların rahatlatılabildiğini ancak ileri evrelerde tek çözümün cerrahi müdahale olduğunu belirtmektedir.

Romatoid Artrit ve Diğer İltihaplı Romatizmal Hastalıklar

Romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar, dizdeki bağ dokularını ve kıkırdakları hedef alarak kalıcı bozulmalara neden olur.

• Her iki dizde simetrik ağrı
• Sabah tutukluğu
• Eklemlerde şekil bozukluğu

gibi belirtiler görülür. Romatoid artrit hastalarında medikal tedavi yetersiz kaldığında, diz protezi ameliyatı eklemi yeniden işlevsel hale getirir.

Dizin Şiddetli Travma Sonrası Bozulduğu Hastalar

Kaza, düşme veya spor yaralanmaları gibi travmalar, diz ekleminde kalıcı hasarlar oluşturabilir. Bu durumlarda kemik kırıkları düzgün kaynamazsa, dizde şekil bozukluğu ve sürekli ağrı gelişebilir. Protez, bu hasarı onarmanın en etkili yoludur.

Ağrı Nedeniyle Günlük Aktiviteleri Yapamayanlar

Bazı hastalar, diz ağrısı nedeniyle temel aktivitelerini bile gerçekleştiremez hale gelir.

• Oturup kalkmakta zorlanma
• Gece uykusunu bölen ağrılar
• Uzun mesafe yürüyememe
• Sürekli baston ya da yürüteç kullanma ihtiyacı

Bu durumda, diz protezi yaşam kalitesini belirgin şekilde yükseltir. Prof. Dr. Çetin Işık, protez sonrası hastaların çoğunun bağımsız şekilde yürüyebildiğini ve aktif yaşama dönebildiğini vurgulamaktadır.

Diz Protezi İçin Uygun Olmayan Adaylar

Her hastaya diz protezi uygulanamaz. Aşağıdaki durumlar ameliyatın ertelenmesine veya başka tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesine neden olabilir.

Hafif ve Orta Düzey Kireçlenmesi Olanlar

Dizdeki kireçlenme erken evredeyse, ameliyatsız yöntemlerle başarılı sonuçlar alınabilir. 

• Fizik tedavi
• Diz içi enjeksiyonlar (hyaluronik asit, PRP vb.)
• Egzersiz programları
• Kilo kontrolü
• Destekleyici cihazlar (dizlik, baston)

Erken müdahale, ameliyata gerek kalmadan hastayı rahatlatabilir.

Aktif Enfeksiyon Bulunan Hastalar

Vücutta aktif enfeksiyon varsa, bu enfeksiyonun protezle temas etmesi çok ciddi komplikasyonlara neden olabilir. 

• Ciltte yara
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Diş apsesi
• Sistemik enfeksiyonlar

gibi durumlar kontrol altına alınmadan ameliyat yapılmaz.

Şeker Hastalığı Kontrol Altında Olmayanlar

Kan şekeri dengesiz olan hastalarda, ameliyat sonrası iyileşme süreci uzar ve enfeksiyon riski artar. Prof. Dr. Çetin Işık, diyabet hastalarının ameliyat öncesinde endokrinoloji ile birlikte değerlendirilmesinin zorunlu olduğunu vurgular.

Ciddi Kalp ve Akciğer Sorunu Olanlar

Anestezi riski yüksek olan hastalarda, cerrahi müdahale ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Kalp yetersizliği, ciddi KOAH gibi hastalıkları olan bireylerde cerrahi öncesi detaylı değerlendirme yapılmalıdır.

Diz Protezi Ameliyatı Öncesi Değerlendirme Süreci

Ameliyat kararı, detaylı bir değerlendirme sonucunda verilir. Bu değerlendirme şu aşamaları içerir:

• Detaylı hasta hikayesi
• Fizik muayene
• Röntgen, MR gibi görüntüleme yöntemleri
• Laboratuvar testleri
• Gerekirse kardiyoloji ve dahiliye konsültasyonları

Prof. Dr. Çetin Işık, bu sürecin hastaya özgü, kişiselleştirilmiş bir tedavi planı oluşturmak açısından kritik olduğunu belirtmektedir.

Ameliyat Sonrası Süreç ve Rehabilitasyon

Diz protezi ameliyatı sonrası iyileşme süreci sabır ve disiplin gerektirir. 

Hastanede Kalış Süresi

Ameliyat sonrası hastalar genellikle 2-4 gün hastanede kalır. Bu süreçte ağrı kontrolü, yara bakımı ve ilk egzersizler başlatılır.

Fizik Tedavi ve Egzersiz

Taburculuk sonrası fizik tedaviye mutlaka devam edilmelidir. Bu süreçte:

• Kasların güçlendirilmesi
• Yürüme alışkanlıklarının düzenlenmesi
• Eklem hareket açıklığının artırılması

amaçlanır. Prof. Dr. Çetin Işık, rehabilitasyon sürecine aktif katılımın başarıda büyük rol oynadığını belirtmektedir.

Günlük Hayata Dönüş Süresi

• İlk 6 haftada yürüme desteği ile ev içinde hareket sağlanır.
• Birinci aydan itibaren hastalar bastonsuz yürümeye başlar.
• 6-12 ay arasında diz tam işlevselliğine kavuşur.

Diz Protezinin Ömrü Ne Kadardır?

Günümüz teknolojisi ile üretilen kaliteli diz protezleri, uygun hastada 20 yıla kadar dayanabilir. Ancak bu süre, hastanın şu faktörlere dikkat etmesine bağlı olarak

• Aşırı kilo almamak
• Diz üzerine ani yük bindirmekten kaçınmak
• Enfeksiyonlardan korunmak
• Düzenli kontrolleri aksatmamak

Prof. Dr. Çetin Işık, protezin ömrünü uzatmak için hastaların yaşam tarzlarında düzenlemeler yapmaları gerektiğini ifade etmektedir.

Diz Protezi Hayat Kurtarır Ama Doğru Hastada

Diz protezi ameliyatı, uygun hastalarda yaşam kalitesini dramatik şekilde artırabilir. Ancak her ağrısı olan birey için uygun bir çözüm değildir. Başarı, hem doğru zamanlama hem de doğru hasta seçimiyle mümkündür.

Prof. Dr. Çetin Işık, diz protezi kararı alınırken hastanın yaşı, genel sağlık durumu, beklentileri ve yaşam tarzının titizlikle analiz edilmesi gerektiğini hatırlatmaktadır. Bu nedenle, her hasta için bireyselleştirilmiş bir yaklaşım şarttır.