Robotik Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Robotik Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Diz ekleminde ileri düzey hasar ve kireçlenme yaşayan hastalar için total diz protezi ameliyatı, ağrısız ve hareketli bir yaşamın kapılarını aralayan en etkili çözümlerden biridir. Geleneksel cerrahi yöntemlerle yapılan protez ameliyatları yıllardır başarıyla uygulanmaktadır. Ancak son yıllarda gelişen tıbbi teknoloji sayesinde, daha hassas, kişiye özel ve fonksiyonel sonuçlar sunan robotik diz protezi uygulamaları ön plana çıkmaktadır. 

Robotik Diz Protezi Nedir?

Robotik diz protezi, diz eklemi cerrahisinde bilgisayar destekli ve robotik teknolojiler kullanılarak yapılan bir protez yerleştirme işlemidir. Geleneksel yöntemlerde cerrah, ölçümler ve deneyim ile ameliyatı yönlendirirken, robotik cerrahide üç boyutlu (3D) görüntüleme teknolojisi ve robotik kol sistemleri devreye girerek yüksek hassasiyet sağlar.

Prof. Dr. Çetin Işık, robotik teknolojinin en önemli avantajının kişiye özel cerrahi planlama olduğunu vurgular. Bu sayede, protez hem hastanın kemik yapısına hem de doğal diz hareketine en uygun şekilde yerleştirilir.

Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci

Robotik diz protezi ameliyatı, klasik cerrahiye göre daha planlı ve veri odaklı bir hazırlık süreci gerektirir. Ameliyatın başarısı, bu ön hazırlık sürecinin titizlikle yürütülmesine bağlıdır.

Klinik Muayene ve Hasta Değerlendirmesi

İlk adım, hastanın şikayetlerinin detaylı olarak değerlendirilmesidir. Ağrı, hareket kısıtlılığı, yaşam kalitesi üzerindeki etkiler ve günlük aktivitelerde yaşanan zorluklar dikkatle incelenir.

Prof. Dr. Çetin Işık, hasta öyküsünün yanı sıra dizin fiziksel muayenesinin de büyük önem taşıdığını, özellikle hareket açıklığı, diz stabilitesi ve kas gücünün detaylıca ölçülmesi gerektiğini belirtir.

Radyolojik Görüntüleme

Robotik cerrahide, ameliyat öncesinde detaylı bir görüntüleme süreci gerçekleştirilir. Bilgisayarlı Tomografi (BT) ya da 3D manyetik rezonans (MR) görüntüleme teknikleriyle dizin üç boyutlu modeli oluşturulur. Bu model sayesinde, kemiğin yapısı, dizin eğrilikleri, deformiteleri ve eklem boşluğu milimetrik düzeyde analiz edilir.

Kişiye Özel Cerrahi Planlama

Elde edilen 3D model, robotik sistemin yazılımına aktarılır. Bu yazılım sayesinde, ameliyat öncesinde sanal bir ameliyat simülasyonu yapılır. Hangi kemik ne kadar kesilecek, protez hangi açıyla yerleştirilecek, bağ dengesi nasıl sağlanacak gibi tüm detaylar planlanır.

Bu aşamada, Prof. Dr. Çetin Işık, cerrahın bu planlamayı kendi tecrübesiyle yorumlamasının da önemli olduğunu, teknolojinin cerrahın yerini almadığını, ancak büyük bir destek sağladığını vurgular.

Robotik Diz Protezi Ameliyatı Aşamaları

Planlama tamamlandıktan sonra ameliyat günü gelir. Robotik sistem, cerrahın kontrolünde tüm süreci yönlendirir ve operasyon yüksek hassasiyetle gerçekleştirilir.

1. Anestezi ve Hasta Pozisyonu

Ameliyat genellikle spinal (belden aşağı uyuşturma) ya da genel anestezi altında gerçekleştirilir. Hasta sırt üstü yatırılır ve dizin uygun pozisyonda sabitlenmesi sağlanır. Robotik sistemin yerleştirileceği alan steril olarak hazırlanır.

2. Robotik Cihazların Yerleştirilmesi

Ameliyathane ortamında kullanılan robotik sistem; bilgisayar destekli planlama ünitesi, robotik kol ve sensörlerle entegre çalışır. Robotik kol, diz eklemi üzerine yerleştirilir ve ameliyat sırasında dizin gerçek zamanlı hareketini analiz eder.

3. Rehberli Kemik Kesileri

Robotik kol, önceden planlanan kesim bölgelerini lazer işaretleyici ya da mikro testere yardımıyla yönlendirir. Bu kesiler; tibia (kaval kemiği) ve femur (uyluk kemiği) üzerinde, protezin tam oturması için gereken şekli verir.

Prof. Dr. Çetin Işık, robotik kesilerin geleneksel yönteme göre çok daha hassas olduğunu, milimetrenin altında bir toleransla gerçekleştirildiğini belirtmektedir.

4. Bağ Dengesi Ayarlamaları

Dizin stabil çalışabilmesi için bağ dokuların dengeli olması gerekir. Robotik sistem, dizin iç ve dış bağlarındaki gerilimi hesaplar. Gerekli durumlarda cerrah, bağ gevşetme ya da sıkılaştırma işlemlerini uygular.

Bu sayede, protez sonrası dizin doğal şekilde bükülmesi ve açılması sağlanır. Bu da uzun vadede daha konforlu bir yürüyüş ve merdiven inip çıkma fonksiyonu kazandırır.

5. Protezin Yerleştirilmesi

Kemikler hazırlandıktan sonra, uygun boyuttaki protez parçaları yerleştirilir. Robotik sistem, protezin açısını ve pozisyonunu gerçek zamanlı olarak denetler. Gerekirse minimal düzeltmeler önerir.

Prof. Dr. Çetin Işık, protezin yerleştirilme sürecinde robotik sistemin sunduğu geri bildirimlerin çok değerli olduğunu, özellikle genç ve aktif hastalarda bu detayların klinik başarıyı artırdığını belirtir.

6. Kapanış ve Dren Yerleştirme

Tüm protez bileşenleri yerleştirildikten sonra, cerrahi alan temizlenir ve doku katları anatomik olarak kapatılır. Gerekli durumlarda ameliyat bölgesine bir dren yerleştirilerek fazla sıvının dışarı alınması sağlanır.

Ameliyat Sonrası Süreç

Ameliyat sonrasında iyileşme süreci başlar. Robotik cerrahinin avantajı, bu sürecin daha hızlı ve konforlu geçmesidir.

İlk 24 Saat

Hasta genellikle aynı gün ya da ertesi gün yürümeye başlar. Robotik cerrahinin sağladığı doku koruyucu etkiler sayesinde ağrı daha az hissedilir. Ağrı kontrolü için ilaç tedavisi uygulanır.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Ameliyattan hemen sonra, dizin hareket açıklığını korumak için pasif egzersizlere başlanır. Ardından aktif hareketler ve kas güçlendirme egzersizleri gelir. Fizyoterapist eşliğinde planlanan bu süreç, ameliyat başarısını doğrudan etkiler.

Prof. Dr. Çetin Işık, fizik tedavi sürecinin en az 6-8 hafta disiplinli şekilde uygulanmasını ve hastanın egzersizleri aksatmamasını önemle tavsiye eder.

Hastaneden Taburculuk

Robotik diz protezi sonrası hastalar genellikle 3-5 gün içinde taburcu edilir. Taburculuk kriterleri arasında ağrının kontrol altına alınması, hastanın bağımsız olarak yürüyebilmesi ve merdiven inip çıkabilmesi yer alır.

Robotik Cerrahinin Diğer Avantajları

Robotik diz protezinin ameliyat süreci kadar, uzun vadeli sonuçları da oldukça olumlu yöndedir.

Daha Uzun Protez Ömrü

Protezin daha doğru pozisyonda yerleştirilmesi, aşınma ve gevşeme gibi sorunların daha geç ortaya çıkmasına neden olur. Bu da protezin 20 yıla kadar sorunsuz kullanılmasını sağlar.

Doğal Hareket Kapasitesi

Doğru açılarla yerleştirilen protez, dizin doğal bükülme ve düzleşme hareketlerine daha yakın bir deneyim sunar. Bu sayede merdiven çıkma, eğilme gibi hareketler daha rahat gerçekleştirilir.

Daha Az Revizyon Gereksinimi

Revizyon ameliyatları, protezin yer değiştirmesi ya da gevşemesi gibi sorunlarda uygulanır. Robotik sistem, bu tür sorunların oluşma ihtimalini azaltır.

Prof. Dr. Çetin Işık, bu avantajların özellikle genç ve aktif hastalar için büyük anlam taşıdığını, tek bir ameliyatla ömür boyu konfor sağlanabildiğini ifade eder.

Robotik Diz Cerrahisi Kimler İçin Uygundur?

Ameliyatın nasıl yapıldığını anlamak kadar, kimlerin bu yönteme aday olduğunu bilmek de önemlidir. Robotik diz protezi aşağıdaki gruplar için özellikle uygundur:

• İleri derecede diz kireçlenmesi yaşayanlar
• Anatomik bozukluğu olanlar
• Önceden diz ameliyatı geçirmiş olanlar
• Aktif yaşam tarzı sürdüren genç yaşlı fark etmeksizin bireyler
• Fazla kilosu olan ve klasik cerrahisi zor hastalar

Riskler ve Komplikasyonlar

Her cerrahi işlemde olduğu gibi robotik diz protezi ameliyatının da bazı riskleri olabilir:

• Enfeksiyon
• Kanama
• Protez gevşemesi
• Sinir hasarı (nadir)
• Anesteziye bağlı komplikasyonlar

Ancak bu risklerin oranı klasik cerrahiyle benzerdir. Üstelik robotik sistemin sağladığı hassasiyet, bazı komplikasyonların riskini azaltır.

Prof. Dr. Çetin Işık, robotik cerrahinin cerrahın elinden çıkmadığını, ancak onun işini daha güvenli ve etkili hale getirdiğini vurgular.

Sık Sorulan Sorular

Ameliyat ne kadar sürer?

Robotik diz protezi ameliyatı, klasik cerrahiye göre 15-30 dakika daha uzun sürebilir. Ortalama 90-120 dakika arasında tamamlanır.

Ameliyat sonrası ne zaman yürüyebilirim?

Genellikle ameliyattan sonraki ilk 24 saat içinde hastalar destekle yürümeye başlar.

Robotik cerrahi ile klasik cerrahi arasındaki fark nedir?

En büyük fark, robotik sistemin sağladığı milimetrik hassasiyettir. Bu, protezin daha doğru yerleştirilmesini sağlar ve uzun vadeli sonuçları olumlu etkiler.

Sigorta robotik diz protezini karşılar mı?

Bu, ülkeye ve sağlık sigortasının kapsamına göre değişiklik gösterir. Özel hastanelerde maliyet biraz daha yüksek olabilir.

Robotik diz protezi, modern tıbbın sunduğu en ileri cerrahi yöntemlerden biridir. Hem ameliyat sırasındaki hassasiyet hem de uzun vadeli başarı oranlarıyla dikkat çeker. Ancak bu yöntemin başarıya ulaşabilmesi için uygun hasta seçimi, doğru planlama ve deneyimli bir cerrahın liderliğinde uygulanması gerekir.

Prof. Dr. Çetin Işık, robotik diz protezinin teknolojik bir devrim olduğunu, ancak bu teknolojinin en iyi sonuçları, hasta takibi ve disiplinli bir rehabilitasyon süreciyle alacağını belirtmektedir.